අර්ය අෂ්ටාංගික මාර්ගය
අරිය අට්ටංගික මග යනු දුක් නිරෝධයට (නිවන්ට) යන මාර්ගයයි. මෙය *සත්ය 4න්* චතුස්සත්යයේ 4 වන සත්යය වන *දුක් නිරෝධාගමිනී පටිපදා සත්යය* ලෙස හැඳින්වේ.
මෙම මාර්ගය තුළ *අංග 8ක්* පවතියි:
---
*1. සම්මා දිට්ඨි (නිවැරදි දෘෂ්ටිය)*
- ජීවිතයෙහි සත්ය ස්වභාවය තේරුම් ගැනීම.
- චතුස්සත්යය, කර්ම විපාකය ආදී යථාර්ථයන් දැනගැනීම.
---
*2. සම්මා සංකප්ප (නිවැරදි Sankalpa / සිතිවිලි)*
- ආදිනව සිටීම
- අහිංසා සෙවීම
- අල්පවන් සිතිවිලි ඇතිකිරීම
---
*3. සම්මා වාචා (නිවැරදි වචනය)*
- බොරු නොකීම
- අපවාද නොකීම
- අසභ්ය වචන නොකීම
- වාණිජ කටයුතු වලදී ඇගයීම සහ විශ්වාසය රඳවා තබාගැනීම
---
*4. සම්මා කම්මන්ත (නිවැරදි කර්මය / ක්රියාකාරකම්)*
- සත්ත්ව ඝාතනයෙන් වළකිම
- චෝරභාවයෙන් වළකිම
- වික්රාන්ත සේවනයෙන් වළකිම
---
*5. සම්මා ආජීව (නිවැරදි ජීවිකාව)*
- අනිතික හා අහින්සක ආදායම් මාර්ගය.
- දුෂ්ට ජීවිකා (අවිලාසිතාව, මත්පැන් වෙළඳාම, ආයුධ වෙළඳාම ආදී) වලට නො යැදීම.
---
*6. සම්මා වායาม (නිවැරදි උත්සාහය)*
- නපුරු සිතිවිලි නවතන්න උත්සාහය
- උත්පත් නොවූ සුචිත් සිතිවිලි ඇතිකිරීම
- නපුරු සිතිවිලි දුරුකිරීම
- සුචිත් සිතිවිලි වර්ධනය කිරීම
---
*7. සම්මා සති (නිවැරදි සතිමත්භාවය)*
- සතර සතිපට්ඨාන ක්රියාවලිය අනුව:
1. කාය සංඛාරය සතිමත්ව දැකීම
2. වේදනා
3. සිත
4. ධම්ම
---
*8. සම්මා සාමධි (නිවැරදි සමාධිය)*
- චතුර ධ්යානය භාවනා කිරීම
- මනස එකස් කිරීම
- නිවන් පිණිස සිත පිරිසිදු කිරීම
---
මෙම අෂ්ටාංගික මාර්ගය පුහුණු කිරීමෙන් *නිවන් මාර්ගයෙහි* යථාර්ථ පිළියෙලක් සැලසේ.
